W rozmowie z Przemysławem Noworytą, dyrektorem Polskiego Związku Plantatorów Tytoniu, odkrywamy kulisy tej branży – od historii polskiego tytoniu po wyzwania, jakie dziś stoją przed plantatorami.
Początki uprawy tytoniu w Polsce
Tytoń to roślina, która przez wieki wpisała się w krajobraz polskiego rolnictwa, stając się ważnym produktem eksportowym i elementem gospodarki. Jego historia zaczyna się szczególnie intensywnie po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, kiedy zapotrzebowanie na ten surowiec wzrosło błyskawicznie, a plantacje zaczęły pojawiać się w całym kraju.
Wschodnie regiony, jak Lubelszczyzna i Małopolska, stały się głównymi ośrodkami uprawy, a byli żołnierze, otrzymujący ziemie na Kresach, zakładali pierwsze masowe plantacje. Tak powstał fundament dla przyszłego sukcesu eksportowego polskiego tytoniu, który dzisiaj, dzięki swojej wysokiej jakości, zyskuje uznanie na rynku międzynarodowym.
Tytoń jako produkt rolny
Polska jest jednym z głównych europejskich producentów surowca tytoniowego, a branża ta odpowiada za około 8% dochodów budżetowych z podatków i blisko 2% PKB. Każdego roku eksportujemy od 20 do 30 tysięcy ton tytoniu, co sprawia, że jest to aż 10% naszego eksportu rolno-spożywczego. W 2023 roku wartość eksportu tytoniu i przetworzonych wyrobów tytoniowych osiągnęła rekordowe 5,5 miliarda dolarów.
Uprawa tytoniu ma w Polsce swoją specyfikę – odmiana Virginia, z której słynie Lubelszczyzna, rośnie na glebach piaszczystych, natomiast Burley wymaga bardziej żyznych czarnoziemów Małopolski i Pomorza. Choć liczba plantatorów spadła o połowę w ostatniej dekadzie, polski tytoń nadal jest rozpoznawalny i ceniony za jakość, docierając do odbiorców na całym świecie.
Czy polski tytoń zniknie z rynku?
Polska, jako jeden z największych europejskich producentów tytoniu, stoi dziś przed ogromnymi wyzwaniami. Koszty produkcji rosną, regulacje unijne zaostrzają się, a plantatorzy muszą dostosować się do nowych standardów zrównoważonej uprawy. Dla wielu z nich te zmiany oznaczają dylematy, jak kontynuować działalność w zmieniającej się rzeczywistości rolniczej.
Mimo to pasja do uprawy oraz inwestycje w nowoczesne technologie pozwalają polskiemu tytoniowi utrzymać wysoką jakość. Czy jednak plantatorzy będą w stanie sprostać nowym wymaganiom i zachować swoją pozycję na globalnym rynku?
